Partij van de Arbeid (Nederland)

De Partij van de Arbeid (PvdA) is een centrumlinkse partij van sociaaldemocratische signatuur.

Algemeen

De PvdA is in 1946 opgericht. Vanwege de gezamenlijk doorstane ervaringen in de Tweede Wereldoorlog wilden een aantal (vooral linkse) politici de vooroorlogse politieke verhoudingen doorbreken en de toentertijd heersende tegenstellingen tussen confessionele en niet-confessionele partijen tenietdoen. Dit werd de 'doorbraak'-gedachte genoemd.
Drie vooroorlogse partijen gingen in de PvdA op:

• Christelijk-Democratische Unie (CDU)
• Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
• Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB)

In 1947 scheidden de rechts-liberalen zich echter af en verenigden zich in 1948 in een nieuwe liberale partij, de VVD. Van meet af aan is zij een grote partij geweest die dikwijls aan het landsbestuur heeft deelgenomen en ook diverse keren de premier heeft geleverd. Eind jaren zestig maakte de PvdA door de groepering Nieuw-Links een radicalisering door. In de jaren negentig schudde de PvdA haar sociaal-democratische veren voor een behoorlijk gedeelte van zich af en schoof enigszins op naar het midden van de politiek. Van 1994 tot 2002 nam zij deel aan de regering (de Paarse kabinetten) en leverde ook de minister-president (Kok). Sinds 2002 zit zij in de oppositie, mede vanwege een dramatisch verlies bij de verkiezingen (het Fortuyn-effect) waardoor zij uitkwam op 23 zetels. Het jaar daarop had zij deze teruggang nagenoeg ongedaan gemaakt door 42 zetels te behalen. In de peilingen stond de PvdA geruime tijd op winst maar van lieverlee sloeg dit om in verlies, tegen het eind zelfs fors verlies. Bij de verkiezingen van 2006 kwam ze dan ook uit op 33 zetels.

Bekende PvdA'ers zijn de oud-premiers wijlen Willem Drees, wijlen Joop den Uyl en Wim Kok.

Huidig politiek leider is Wouter Bos, fractievoorzitter is Jacques Tichelaar. Voor de Tweede Kamerverkiezingen van november 2006 was Wouter Bos lijsttrekker.

In het Europees Parlement is de PvdA aangesloten bij de PES-fractie; PES staat voor Europese Sociaal-Democraten. Ieke van den Burg is de Nederlandse fractievoorzitter.

De PvdA doet mee aan het Kabinet-Balkenende IV.

Standpunten

Zie daarvoor: PvdA-standpunten.

Zetelverloop Tweede Kamer

• 1918 - 43 - (SDAP 33, VDB 8, CDU 2)
• 1922 - 38 - (SDAP 30, VDB 8, CDU 0)
• 1925 - 47 - (SDAP 36, VDB 11, CDU 0)
• 1929 - 47 - (SDAP 36, VDB 11, CDU 0)
• 1933 - 44 - (SDAP 33, VDB 9, CDU 2)
• 1937 - 47 - (SDAP 35, VDB 9, CDU 3)
• 1946 - 44
• 1948 - 41
• 1952 - 45
• 1956 - 50
• 1959 - 48
• 1963 - 43
• 1967 - 37
• 1971 - 39
• 1972 - 43
• 1977 - 53
• 1981 - 44
• 1982 - 47
• 1986 - 52
• 1989 - 49
• 1994 - 37
• 1998 - 45
• 2002 - 23
• 2003 - 42
• 2006 - 33

Omdat de Tweede Kamer voor 1956 maar over 100 zetels beschikte zijn vanwege de vergelijkbaarheid het aantal zetels uit die periode omgerekend naar 150 zetels.

In de peilingen

• De Politieke Barometer
• De Stemming
• Peil.nl

Zetelverloop Eerste Kamer

• 1946 - 21
• 1948 - 21
• 1951 - 21
• 1952 - 21
• 1955 - 21
• 1956 - 22
• 1960 - 23
• 1963 - 25
• 1966 - 22
• 1969 - 20
• 1971 - 18
• 1974 - 21
• 1977 - 25
• 1980 - 26
• 1981 - 28
• 1983 - 17
• 1986 - 17
• 1987 - 26
• 1991 - 16
• 1995 - 14
• 1999 - 15
• 2003 - 19
• 2007 - 14

Omdat de Eerste Kamer voor 1956 maar over 50 zetels beschikte zijn vanwege de vergelijkbaarheid het aantal zetels uit die periode omgerekend naar 75 zetels.

Zetelverloop Europees Parlement

• 1979 - 10
• 1984 - 10
• 1989 - 9
• 1994 - 7
• 1999 - 5
• 2004 - 7

De behaalde zetels van voor 2004 zijn omgerekend naar 27 zetels.

PvdA-politici

• Samira Abbos (Bouchibti), PvdA
• Ahmed Aboutaleb, PvdA
• Karin Adelmund, PvdA
• Willem Albarda, SDAP, PvdA
• Nebahat Albayrak, PvdA
• Hans Alders, PvdA
• Hedy d'Ancona, PvdA
• Thanasis Apostolou, PvdA
• Khadija Arib, PvdA
• Ronald Bandell, PvdA
• Nel Barendregt, PvdA
• Relus ter Beek, PvdA
• Hannah Belliot, PvdA
• Dick Benschop, PvdA
• Joop van den Berg, PvdA
• Max van den Berg, PvdA
• George van den Bergh, SDAP, PvdA
• Robbert van den Bergh, PvdA
• Thijs Berman, PvdA
• Marianne Besselink, PvdA
• Luuk Blom, PvdA
• Jan Boelhouwer, PvdA
• Margreeth de Boer, PvdA
• Wouter Bos, PvdA
• Lea Bouwmeester, PvdA
• Annie Brouwer-Korf, PvdA
• Rintje van der Brug, CSP, PVP, CDU, PvdA
• Ieke van den Burg, PvdA
• Jaap Burger, SDAP, PvdA
• Jan Buskes, CDU, SDAP, PvdA
• Jet Bussemaker, GL, PvdA
• Flip Buurmeijer, PvdA
• Dick de Cloe, PvdA
• Job Cohen, PvdA
• Jacqueline Cramer, PvdA
• Ferd Crone, PvdA
• Ien Dales, PvdA
• Marcel van Dam, PvdA
• Martijn van Dam, PvdA
• Piet Dankert, PvdA
• Staf Depla, PvdA
• Marjo van Dijken , PvdA
• Sharon Dijksma, PvdA
• Jeroen Dijsselbloem, PvdA
• Hans van den Doel, PvdA
• Anneke van Dok-van Weele, PvdA
• Dick Dolman, PvdA
• Leendert Donker, SDAP, PvdA
• Harry van Doorn, KVP, PPR, PvdA
• Kris Douma, PvdA
• Willem Drees sr., SDAP, PvdA, partijloos
• Niesco Dubbelboer, PvdA
• Adri Duijvesteijn, PvdA
• Wim Duisenberg, PvdA
• Angelien Eijsink, PvdA
• Jan Emmens, SDAP, PvdA
• Geke Faber, PvdA
• Thea Fierens, PvdA
• Rob van Gijzel, PvdA
• Chantal Gill'ard, PvdA
• Frans Goedhart, CPH, partijloos, PvdA, Groep-Goedhart, DS'70
• Marinus van der Goes van Naters, SDAP, PvdA
• Wouter Gortzak, CPN, partijloos, PvdA
• Cornelis ten Hagen, partijloos, PvdA
• Gijs van Hall, PvdA
• Femke Halsema, PvdA, GL
• [http://www.parlement.com/9291000/biof/02221 Mari�t Hamer, PvdA]
• Frank Heemskerk, PvdA
• Peter van Heemst, PvdA
• Pieter Heertjes, CHU, partijloos, PvdA
• Ton Heerts, PvdA
• Eveline Herfkens, PvdA
• Godelieve van Heteren, PvdA
• Gerrit Jan van Heuven Goedhart, PvdA, partijloos
• Hendrik Hofstra, SDAP, PvdA
• Guusje ter Horst, PvdA
• Michiel van Hulten, PvdA
• Rein Hummel, PvdA, Stadspartij Heerlen-Noord, PNL, Leefbaar Heerlen
• Lutz Jacobi, PvdA
• Dolf Joekes, VDB, PvdA
• Erik Jurgens, KVP, PPR, PvdA
• Paul Kalma, PvdA
• Ella Kalsbeek, PvdA
• Jos van Kemenade, PvdA
• Bert Koenders, PvdA
• Wim Kok, PvdA
• Ruud Koole, PvdA
• Aad Kosto, PvdA
• Margot Kraneveldt, LPF, PvdA
• Joanneke Kruijsen, PvdA
• Attje Kuiken, PvdA
• John Leerdam, PvdA
• Cees van Leeuwen, LPF, PvdA
• Theo van Lier, RKSP, PvdA
• [http://www.parlement.com/9291000/biof/01923 Andr� van der Louw, PvdA]
• Sicco Mansholt, SDAP, PvdA
• Peter Meijer, PvdA
• Wim Meijer, PvdA
• Ad Melkert, PPR, PvdA
• Bert Middel, PvdA
• Jan Nagel, PvdA, LN, PRDV
• Gerard Nederhorst, SDAP, PvdA
• Tineke Netelenbos, PvdA
• Jeltje van Nieuwenhoven, PvdA
• Saskia Noorman-den Uyl, PvdA
• Han Noten, PvdA
• Ad Oele, PvdA
• David van Ooijen, PvdA
• Gerrit-Jan van Otterloo, PvdA
• Rob Oudkerk, PvdA
• Hans Ouwerkerk, PvdA
• Gerritjan van Oven, PPR, PvdA
• Julius van Oven, VDB, PvdA
• Nico Palar, SDAP, PvdA, Perserikatan National Indonesia
• Conny Patijn, CHU, PvdA, partijloos
• Schelto Patijn, PvdA
• Bram Peper, PvdA
• Ronald Plasterk, PvdA
• Rick van der Ploeg, PvdA
• Lilianne Ploumen, GL, PvdA
• Fred Polak, PvdA, DS'70
• Wim Polak, SDAP, PvdA
• Godert Posthumus, PvdA
• Siep Posthumus, VDB, PvdA
• Carry Pothuis-Smit, SDAP, PvdA
• Jan Pronk, PvdA
• Peter Rehwinkel, PvdA
• Aart van Rhijn, CHU, PvdA
• Jo Ritzen, PSP, PvdA
• Lia Roefs, PvdA
• Hein Roethof, VVD, PvdA
• Felix Rottenberg, PvdA
• Geert Ruygers, PvdA
• Diederik Samsom, PvdA, partijloos, PvdA
• Karina Schaapman, PvdA
• Jan Schaefer, CPN, PvdA
• Willem Schermerhorn, LSP, VDB, PvdA
• Jan Schilthuis, VDB, PvdA
• Tineke Schilthuis, PvdA
• Elizabeth Schmitz, D66, PvdA
• Jan-Nico Scholten, ARP, CDA, partijloos, PvdA
• Fedde Schurer, ARP, CDU, SDAP, PvdA
• Hans Simons, PPR, PvdA
• Pauline Smeets, PvdA
• [http://www.parlement.com/9291000/biof/02240 Jos� Smits, PvdA]
• Hans Spekman, PvdA
• Duco Stadig, PvdA
• Johan Stekelenburg, PvdA
• Bram Stemerdink, PvdA
• Max van der Stoel, PvdA
• Piet Stoffelen, PvdA
• Jo Stokvis, SDAP, PvdA
• Piet Straub, PvdA
• Nico Stufkens, SDAP, PvdA
• Saskia Stuiveling, PvdA
• Hannie Stuurman, PvdA
• Ko Suurhoff, SDAP, PvdA
• Rob Tazelaar, VVD, D66, PvdA
• Ed van Thijn, PvdA
• Jacques Tichelaar, PvdA
• Anja Timmer, PvdA
• Frans Timmermans, D66, PvdA
• Herman Tjeenk Willink, PvdA
• Varina Tjon-A-Ten, PvdA
• Maarten van Traa, PvdA
• Frans Uijen, PvdA
• Joop den Uyl, PvdA
• Eelke van der Veen, PvdA
• Roel in 't Veld, PvdA
• Elske ter Veld, PvdA
• Adriaan Veldhuizen, PvdA
• Wim van Velzen, PvdA
• Gerdi Verbeet, PvdA
• Co Verdaas, PvdA
• Willem Vermeend, PvdA
• Roos Vermeij, PvdA
• Willem Vliegen, SDB, SDAP, PvdA
• Margo Vliegenthart, PvdA
• Ella Vogelaar, PvdA
• Anne Vondeling, VDB, PvdA
• Tonny van de Vondervoort, PvdA
• Irene Vorrink, PvdA
• Koos Vorrink, SDAP, PvdA
• Henk Vos, PvdA
• Henk Vredeling, PvdA
• Klaas de Vries, PvdA
• Maarten Vrolijk, PvdA
• Harm Evert Waalkens, PvdA
• Marja Wagenaar, PvdA
• Jacques Wallage, PvdA
• Paula Wassen-van Schaveren, D66, PvdA
• Mies Westerveld, PvdA
• Jan Marinus Wiersma, PvdA
• Joan Willems, PvdA
• Agnes Wolbert, PvdA
• Aleid Wolfsen, PvdA
• [http://www.parlement.com/9291000/biof/01908 Thijs W�ltgens, KVP, PvdA]
• [http://www.parlement.com/9291000/biof/03178 D�zg�n Yildirim, PvdA, SP, Groep-Yildirim]
• Arie de Zeeuw, SDAP, PvdA
• Dick de Zeeuw, KVP, PvdA
• Martin Zijlstra, PvdA
• Marjet van Zuijlen, PvdA

NB. Bepaalde ex-PvdA'ers zijn ook opgenomen omdat ze indertijd een (voorname) rol in de PvdA hebben gespeeld.

Links

• PvdA
• Tweede Kamerfractie
• Eerste Kamerfractie
• Europees Parlementsfractie
• Jongerenorganisatie - Jonge Socialisten in de PvdA (JS)
• Wetenschappelijk bureau - Wiardi Beckman Stichting (WBS)
• Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen
• Instituut voor Publiek en Politiek
• Parlement & Politiek

Overzicht Nederlandse politieke partijen

CDA - CU - D66 - GL - PvdA - PvdD - PVV - SGP - SP - VVD - NCPN - Piratenpartij