Atkins
Het Atkins-dieet
Hoe werkt het ?
Koolhydraten
Koolhydraten zijn de belangrijkste energiebron in onze voeding. Als je koolhydraten eet, zullen die zeer snel worden opgenomen in je bloed.
Glucose
De meeste koolhydraten kan je terugvinden in brood, pasta, rijst en aardappelen. Ze vormen in de hedendaagse leefgewoonte de grootste groep.
Als je bloed wordt rondgestuurd geeft het die koolhydraten - die inmiddels zijn omgezet in glucose - af aan onze organen en spieren, die ze opgebruiken als brandstof.
Door geen koolhydraten te eten, gaan we ons lichaam verplichten om op een andere manier energie te verzamelen. Ons lichaam gaat dan over tot de verbranding van haar eigen vetreserve. De omschakeling naar vetverbranding kan een aantal dagen in beslag nemen en gaat meestal gepaard met duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, spierpijnen en spierkrampen. Deze minder aangename neveneffecten zijn meestal na een paar dagen volledig weg.
Bloedsuiker en insuline
Er zijn wel wat nadelen verbonden aan de koolhydratenverbranding: koolhydraten mogen dan al wel een effici�nte energiebron zijn, ze zijn ook redelijk kort van stof: als je veel koolhydraatrijk voedsel eet, zal je lichaam daar soms erg heftig op reageren.
Zo zal je lichaam bij elke inname van koolhydraten een hormoon produceren dat 'insuline' heet. Het doel van de insuline is om alle organen en spieren te laten weten dat er voldoende suikers in het bloed aanwezig zijn om ze te gaan verdelen over al die organen. Het gevolg is dat alle organen die suikers gaan opgebruiken zodat de bloedsuikerspiegel zal dalen. Als je bloedsuikerspiegel (dit is in feite de hoeveelheid glucose in je bloed) daalt, heeft dit onvermijdelijk tot gevolg dat uw hongergevoel wordt aangewakkerd. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht: meer koolhydraten eten, meer insuline, lagere bloedsuikerspiegel, honger, NOG meer koolhydraten, en we zijn vertrokken...
Dit klinkt allemaal redelijk theoretisch, maar wellicht herken je wel de onweerstaanbare drang naar chocolade of ijskreem na een overvloedige maaltijd. Hoewel je onmogelijk honger kan hebben na een maaltijd van pakweg 3 of 4 gangen, zal toch vaak de drang naar zoetigheid enorm groot zijn na een feestmaal. Laag bloedsuikergehalte dus.
Benzine of diesel
Als we de effecten van koolhydraten- en vettenverbranding vergelijken, is deze titel erg toepasselijk. De koolhydraten zijn de benzine van het lichaam, we kunnen snel veel energie verbruiken, maar binnen de 48 uur is de voorraad dan ook op. De vetten kunnen er veel langer tegen en zijn bovendien veel stabieler en ook minder snel te verbranden. Bovendien zullen ze de bloedsuikerspiegel niet be�nvloeden zodat we nooit nog honger krijgen.
Voor het lichaam maakt het niet uit of we nu vetten of koolhydraten verbranden, beiden zijn evenwaardig. De meeste spieren en organen kunnen op beide soorten brandstof functioneren. Enkele organen zijn echter erg kieskeurig en kunnen ALLEEN op koolhydraten werken (b.v. onze hersenen). Nu vraag je je meteen af: is dat dan niet ongezond, geen koolhydraten eten? Wel: nee dus. Ten eerste is er in het Atkinsdieet nog wel plaats voor koolhydraten, maar dan veel minder. Ten tweede zal het lichaam de koolhydraten die het mist, zelf weer aanmaken uit de vetreserve.
In ons dagelijks leven komen we voorbeelden tegen die deze werking bevestigen: eskimo's hebben een erg eenzijdige voedig (GEEN koolhydraten, enkel eiwitten en vetten) en toch kunnen hun hersenen overleven. Een tweede: mensen die in hongerstaking gaan, hebben meer dan 48u te leven, terwijl onze hersenen na 48 zonder koolhydraten dood zouden zijn... dus ons lichaam zet de opgeslagen vetten om in koolhydraten...
Ketose
Het wonder in Atkins heet 'ketose'. Ketose is een toestand waarin je lichaam zich bevindt. Als je in ketose bent, is je lichaam afhankelijk van de verbranding van vetten i.p.v. de verbranding van koolhydraten. Bij een 'normaal' dieet hangt je lichaam erg af van koolhydraten: het is de belangrijkste energiebron van al onze organen. Wanneer je nu Atkins volgt, zal je metabolisme volledig omschakelen naar de verbranding van vetten. Als je vetten verbrandt, ontstaat er een restproduct, 'ketonen' genaamd, die je gaat afscheiden in je urine en je adem.
Je kan op een heel eenvoudige manier testen of je in ketose bent: er bestaat een urinetest genaamd 'Ketostix' van Bayer, die je in de apotheek kan bestellen. Het zijn teststrookjes die je meteen kunnen vertellen of je in ketose bent of niet. De test bevat 50 strips die verkleuren in uw urine. Je kunt best iedere dag de test op hetzelfde uur van de dag uitvoeren. Over het algemeen wordt aangenomen dat de meest betrouwbare test kan worden afgenomen 2 uur na het avondeten. Als de teststrip verkleurt, ben je in ketose. Let wel: het maakt NIET uit hoe donker de kleur is, als er maar verkleuring is...
Tijdens de inductie raak je in ketose. Door een tekort aan koolhydraten, zal je lichaam verplicht worden om elders op zoek te gaan naar een energiebron: uw eigen lichaamsvetten. Deze unieke situatie kan enkel opgewekt worden (vandaar 'inductie') door veel vetten te eten gedurende de eerste 2 weken van het dieet.
Drie hoofdprincipes
Het Atkinsdieet werkt vanuit 3 hoofdprincipes:
1. Gewichtsverlies:
Koolhydraten en vet leveren allebei brandstof voor de energiebehoefte van het lichaam. Koolhydraten worden in de eerste plaats als brandstof voor het lichaam gebruikt. Als de consumptie van verteerbare koolhydraten echter voldoende wordt beperkt (met of zonder calorie�nbeperking), dan schakelt het lichaam over van de primaire stofwisselingsmethode waarbij koolhydraten verbrand worden, naar het verbranden van vet als hoofdenergiebron. Dit veroorzaakt gewichtsverlies.
Voorzorgsmaatregelen
Een te grote consumptie van eiwit kan de productie van bloedglucose bevorderen waardoor gewichtsverlies vertraagd wordt. Het eten van te veel calorie�n kan invloed uitoefenen op het haalbare gewichtsverlies of op gewichtshandhaving, eet daarom niet meer dan nodig om uw honger te stillen.
2. Gewichtshandhaving:
Er bestaat voor iedereen een persoonlijke, nauw begrensde koolhydratendrempel, waaronder vetverbranding en gewichtsverlies optreden. Als men echter meer koolhydraten consumeert dan de persoonlijke drempel, dan gaat de koolhydraatverbranding weer overheersen waardoor vet wordt opgeslagen en men aankomt. Daarom heeft iedereen een persoonlijk niveau voor de koolhydraatconsumptie waarbij het gewicht gehandhaafd blijft.
3. Goede gezondheid:
Als iemand zich aan een koolhydraatbeperkte voedingsmethode houdt en ervoor kiest om voedzame producten te gebruiken (inclusief voldoende vezels, gezonde vetten en supplementatie naar behoefte), dan is de kans groter dat deze persoon zijn gezondheid bevordert dan het geval zou zijn bij het volgen van een caloriebeperkt dieet met te weinig vet. Lichaamsbeweging is ook essentieel voor gewichtsbeheersing, geeft meer energie en maakt dat u zich blijvend goed voelt.
Een koolhydraatbeperkt dieet heeft geen negatieve invloed op:
- de normale kalk- en botstofwisseling
- de cardiovasculaire functie
- de nierfunctie
- de vorming van nierstenen
- de normale leverfunctie
