Een koolmees in het waterhoofd hebben

Dit spreekwoord is afkomstig uit dit topic in TTK.
Link naar forumpost

Oorsprong:

Voor dit gezegde moet eerst wat uitgeweid worden over vroeg-middeleeuwse geneeskunde. De doktoren gingen toen uit van de ietwat obscure Vijf-Elementen-Theorie. Dit houdt in dat er volgens hen vijf elementen waren, die met elkaar in verhouding moesten staan voor een gezond lichaam: vuur, water, aarde, lucht en koolmezen [Citation needed]. Als er mensen met een abnormaal groot hoofd bij de lokale chirurgijn kwamen, schreef die dat gewoonlijk toe aan een verstoring van de balans tussen de aarde en het water waarvan de klei was gemaakt waaruit de mens was geschapen. Naar de oorzaak, werd dit een waterhoofd genoemd. Zoals later zou blijken, zaten ze er daarmee niet zo heel ver vanaf. Maar, als er nu iemand met een abnormaal groot hoofd, met daarop nog verschillende bobbels, bij de chirurgijn op consult kwam, stond die laatste natuurlijk voor een probleem. Immers, hij kon de bobbels op de bobbel niet aan het water toeschrijven. Dankzij wat ijzersterke middeleeuwse logica concludeerde men dat het door een teveel aan koolmezen moest komen. Vandaar dat de toenmalige doktoren een abnormaal groot hoofd met een rare vorm toeschreven aan 'eenen Coolmese in eenen Waeterhooft'. Toen de geneeskunde voortschreed, besefte men dat die verklaring niet helemaal correct was, maar het was al te laat: de beschrijving bleef hangen. Er dient opgemerkt te worden dat sinds de Vijf-Elementen-Theorie uit het collectieve geheugen verdwenen is, de koolmezen veelvuldig gesubstitueerd worden door verschillende andere vogels. Echter, het Van Dale-woordenboek, Het Groene Boekje en de Nederlandse Vereniging Ter Promotie Van Spreekwoorden Die Vogels Bevatten, Met Name De Spreekwoorden Die Gebaseerd Zijn Op De Ietwat Obscure Vijf Elementen Theorie (NVPSVBNMSGZIOVET), blijven volhouden dat in deze context alleen het gebruik van de koolmees correct Nederlands is

Betekenis:

Een groot hoofd met een rare vorm hebben

Voorbeeld:

Een authentiek voorbeeld: Alsch dat Meiskijn eenen Sac over haeren Hooft trecken zoude, mochte ick gaarne haer eensch neervleyen op een weynig Stroo, waere het niet dat er geene Sac bestaet, groot gnoech om den Coolmese in haeren Waeterhooft te bedecken ende te verbergen.

Een contemporain voorbeeld: Een bepaalde kroonprins van een niet nader te benoemen Noordwest-Europees land heeft niet zozeer een koolmees in zijn waterhoofd, als wel een heel nest reigers.