Europa

Kaart van Europa (bron: CIA)

Europa is de naam van het werelddeel dat ten westen van [[Azi�]] en ten noorden van Afrika ligt. Het wordt eveneens begrensd door de Arctische en Atlantische Oceaan. Het telde in 2000 ca. 728 miljoen inwoners. Daarmee is het in termen van bevolking het derde grootste continent na [[Azi�]] en Afrika.

In termen van oppervlakte is Europa het op ��n na kleinste continent van de wereld. Totaal bestrijkt het een gebied van 10.400.000 km�. Het is slechts een fractie groter dan het continent [[Australi� (werelddeel)|Australi�]].

Europa wordt in dit artikel gedefinieerd als:

• het Europees vasteland;
• de eilanden op het Europees continentaal plat;
• eilanden die niet op het Europees continentaal plat liggen maar gewoonlijk beschouwd worden als behorend tot Europa (aangeduid met (1));
• het Oeralgebergte, de Oeralrivier, de Kaspische Zee, het Kaukasusgebergte, de Zwarte Zee, de Bosporus, de Zee van Marmara en de Dardanellen worden gezien als de Europees-Aziatische grens.

Geografie

Europa heeft veel berggebieden, waaronder de [[Pyrenee�n]], de Alpen, de Karpaten, het Balkangebergte en de Kaukasus. De hoogste punten zijn de Elbrus (5633 m) in de Kaukasus en Mont Blanc (4807 m) in de Alpen. Het laagste punt van Europa (28 m onder zeeniveau) is de oppervlakte van het Kaspische Zee. Tussen het bergachtige Skandinavische schiereiland in het noorden en de Alpen in het zuiden ligt het Midden-Europese Hoogland dat door de grote Europese vlakte wordt omringd, zich uitstrekkend van de Atlantische kust van Frankrijk tot aan het Oeralgebergte.

Een groot deel van deze vlakte (die door minder belangrijke berggroepen en heuvels wordt onderbroken) heeft vruchtbare landbouwgrond; in het oosten en het noorden zijn er enorme steppen, bos, meren, en toendragebieden.

Gebieden

Europa kan in de volgende geografische gebieden worden onderverdeeld:

• [[Scandinavi�]] (IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland en Denemarken);
• de Britse eilanden (het Verenigd Koninkrijk en Ierland);
• West-Europa (Frankrijk, [[Belgi�]], Nederland, Luxemburg en Monaco);
• Zuid-Europa (Portugal, Spanje, Andorra, [[Itali�]], Malta, San Marino en Vaticaanstad);
• Midden-Europa (Duitsland, Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk, Polen, de [[Tsjechi�|Tsjechische Republiek]], Slowakije, en Hongarije);
• Zuidoost-Europa ([[Sloveni�]], [[Kroati�]], [[Bosni�-Herzegovina]], [[Servi� en Montenegro]], [[Albani�]], [[Macedoni�]], [[Roemeni�]], Bulgarije, Griekenland en het Europese deel van Turkije);
• Oost-Europa (Estland, Letland, Litouwen, Wit-Rusland, de [[Oekra�ne]], Moldova en het Europese gedeelte van Rusland);
• en de landen voorbij de Kaukasus: [[Georgi�]], [[Armeni�]] en Azerbeidzjan.

Klimaat

Het klimaat van Europa varieert van subtropisch tot polair. Het mediterrane klimaat van het zuiden is droog en warm. De westelijke en noordwestelijke delen hebben een mild, over het algemeen vochtig klimaat, dat door de wind vanuit de Atlantische Oceaan wordt be�nvloed. In Midden- en Oost-Europa is het klimaat van een vochtig continentaal type met de koele zomers.

Economie

Europa is hoogst ge�ndustrialiseerd. De grootste industriezones worden gevonden in West- en Midden-Europa, Engeland, Noord-Itali�, de Oekra�ne, en Europees Rusland. Landbouw, bosbouw (in Noord-Europa) en visserij (langs de Atlantische kust) zijn ook belangrijk. Europa heeft een grote verscheidenheid aan mineralen: steenkool, ijzererts en zout zijn overvloedig. Olie en gas worden gevonden in Oost-Europa en onder de Noordzee. Voor de opwekking van elektriciteit wordt voornamelijk steenkool gebruikt, maar deze brandstofsoort wordt langzamerhand verdrongen door schonere brandstoffen.

Geschiedenis

Hoofdartikel: Geschiedenis van Europa

Europa's is de bakermat van de westerse cultuur. De beschaving in Europa heeft zich sinds oude tijden ontwikkeld en werd be�nvloed door oudere beschavingen in [[Mesopotami�]] en in Egypte. De Romeinse en Griekse culturen hebben een deel van de geschiedenis van het continent bepaald. Na de val van het Romeinse Rijk volgden de Middeleeuwen. De ontwikkeling van de beschaving van Europa versnelde zich in de Renaissance. In de geschiedenis is Europa het toneel geweest van vele grote en vernietigende oorlogen die zowel landelijke als stedelijke gebieden hebben verwoest. Hoewel Europa ooit bestond uit enorme en krachtige imperiums en koninkrijken, verdeelden de succesvolle nationalistische opstanden (vooral in de 19e eeuw) het continent in vele soevereine staten. De politieke fragmentatie leidde tot de economische concurrentie en politieke geschillen tussen staten. Ondanks dat slaagden de Europese landen erin om een groot deel van de wereld te kolonialiseren en werden buiten Europa westerse staten gesticht.

Moderne geschiedenis

Na de Tweede Wereldoorlog werd Europa verdeeld in twee ideologische blokken (Oost-Europa, dat door de Sovjetunie werd overheerst, en West-Europa, dat door de Verenigde Staten werd overheerst). De Koude Oorlog woedde. De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) werd gevormd als militair afschrikmiddel tegen de verspreiding van het communisme. De spanningen als gevolg van de Koude Oorlog werden in de jaren '60 minder, en de tekenen van normalisatie van oost-west-relaties verschenen in de jaren '70.

In West-Europa vormden zich de Europese Economische Gemeenschap (EEG), de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (EURATOM). De EEG heet sinds 1993 de Europese Unie en heeft een behoorlijke uitbreiding doorgemaakt, met name in het oosten van Europa.

Etymologie

In de oude Griekse mythologie, was Europa een [[Fenici�rs|Fenicische]] prinses die door een stiervormige Zeus werd ontvoerd en naar het eiland Kreta werd meegenomen, waar zij haar zoon Minos baarde. Voor Homerus was Europa (Grieks: Ευρώπη) een mythologische koningin van Kreta, niet een geografische benoeming. Later betekende Europa het vasteland van Griekenland en in 500 v. Chr. werd zijn betekenis uitgebreid tot het land in het noorden.

De term Europa wordt over het algemeen afgeleid uit het Griekse woorden die breed (eurys) en gezicht (ops) betekenen. Een minderheid, echter, ziet een Semitische oorsprong, afgeleid van het Semitische woord ereb wat "zonsondergang" betekent. Vanuit een gezichtspunt van het Midden-Oosten gaat de zon onder in Europa: het land in het westen.

Tot Europa behoren de volgende gebieden:

• [[�land-eilanden]] - [[Albani�]] - Alderney - Andorra - Azerbeidzjan (gedeelte ten noorden van het Kaukasusgebergte) - [[Belgi�]] - [[Bosni�-Herzegovina]] - Bulgarije - Cyprus ^{1 2}- Denemarken - Duitsland - Engeland - Estland - [[Faer�er-eilanden|Faer�er]] ¹ - Finland - Frankrijk - Gibraltar - Griekenland - Guernsey - Hongarije - Ierland - IJsland ¹ - [[Itali�]] - Jan Mayen ¹ - Jersey - Kazachstan (gedeelte ten westen van de Oeralrivier) - [[Kroati�]] - Letland - Liechtenstein - Litouwen - Luxemburg - [[Republiek Macedoni�|Macedoni�]] - Man - Malta - [[republiek Moldavi�|Moldavi�]] - Monaco - Nederland - Noord-Ierland - Noorwegen - [[Oekra�ne]] - Oostenrijk - Polen - Portugal - [[Roemeni�]] - Rusland (gedeelte ten westen van het Oeralgebergte) - Sark - Schotland - San Marino - [[Servi� en Montenegro]] - [[Sloveni�]] - Slowakije -Spanje - Spitsbergen ¹ - [[Tsjechi�]] - Turkije (gedeelte ten westen en ten noorden van de Bosporus, de Zee van Marmara en de Dardanellen) - Vaticaanstad - Verenigd Koninkrijk - Wales-- Wit-Rusland - Zweden - Zwitserland

¹ Alhoewel deze eilanden niet op het Europees continentaal plat liggen worden zij gewoonlijk toch beschouwd als behorend tot Europa.
² Afhankelijk van de bron wordt Cyprus soms beschouwd als een Europees, dan weer als een Aziatisch land.