Aardbevingen
Aardbevingen
Inhoud
Hoe ontstaan ze?
Een aardbeving is een trilling of schokkende beweging van de aardkorst. Aardbevingen worden veroorzaakt als er ergens in de aardkorst plotseling veel energie vrijkomt. Dit kan door bijvoorbeeld het langs elkaar heen schuiven van de aardschollen. (Platentektoniek genoemd) Of doordat aardschollen onder/over elkaar schuiven met brute kracht. De wrijving/spanning veroorzaakt dan een breuk/aardbeving.
Breuklijnen, Aardschollen
Op onderstaand plaatje kun je zien waar ter wereld de 'aardschollen' liggen. Op de grens van twee schollen komen dan ook de meeste aardbevingen ter wereld voor.
1 van de bekendste breuken ter wereld is de San Andreas Faultline (=breuklijn) in Californie. Deze is ontstaan doordat de Pacifische Plaat langzaam langs/onder de Noord Amerikaanse plaat schuift.
http://alicia.vld-ix.net/alicey/earthquake-san-andreas.jpg
Hoe worden ze gemeten?
Aardbevingen komen meestal voor op een diepte tussen de 0 en 30 km. Maar ze kunnen ook op 600 km diepte voorkomen. Het punt aan de aardkorst oppervlakte dat loodrecht boven de plek van de beving staat noemen we het "epicentrum" De bevingen worden in kaart gebracht mbv de "Schaal van Richter (Vernoemd naar de geoloog Francis Richter uit 1935). De Richter schaal wordt gebruikt om de kracht van een aardbeving aan te geven. Het gaat daarbij om de hoeveelheid energie de vrijkomt tijdens de aardbeving. Op de Richter schaal wordt de kracht aangegeven met een getal. De Schaal van Richter is logaritmisch, dat wil zeggen dat de kracht van de aardbeving 10 keer zo groot is als het Richter getal met 1 toeneemt. Een aardbeving met kracht 6 is dus 10 keer zo zwaar als een aardbeving met kracht 5. Meer info over de richterschaal vind je o.a. in onderstaande links.
De tien sterkste aardbevingen sinds 1900 zijn:
http://alicia.vld-ix.net/alicey/world_10.gif
1. Chili 1960 9.5 2. Alaska 1964 9.2 3. Alaska 1957 9.1 4. Rusland 1952 9.0 5. Sumatra 2004 9.0 6. Ecuador 1906 8.8 7. Alaska 1965 8.7 8. Tibet 1950 8.6 9. Rusland 1923 8.5 10.Indonesie 1938 8.5
De aardbeving die de meeste slachtoffers kostte was overigens veel lichter. In 1976 deed zich in China een aardbeving voor met een kracht van 8.0. Omdat het een zeer dicht bevolkt gebied was waren er ongeveer 250.000 doden te betreuren. Op 26 december 2004 vond een aardbeving plaats voor de kust van het Indonesische eiland Sumatra. Deze zeebeving had een kracht van 9.0 op de schaal van Richter. Er vielen echter slachtoffers in de hele regio Zuid-Oost Azi� (India, Sri Lanka, Thailand, Indonesi� zelf) als gevolg van de tsunami (vloedgolf) die volgde op de zeebeving. Waarschijnlijk zijn daar ook 200.000 slachtoffers gevallen. (In 2003 vielen bij een aardbeving in Iran meer dan 40.000 doden bij een beving in Bam van 6.2)
Aardbevingen? Ook in Nederland?
Ook in Nederland komen aardbevingen voor. In het zuidoosten worden elk jaar kleine aardbevingen gemeten met een kracht van 2 tot 3 op de schaal van Richter. Soms zijn er sterkere aardbevingen, zoals op 13 april 1992 in de buurt van Roermond met een kracht van 5.8 en in 2002 iets ten oosten van Roermond in Duitsland met een kracht van 4.9.
In Noord-Nederland komen, vooral in Groningen en Drenthe, lichte aardbevingen voor. Die worden naar alle waarschijnlijkheid veroorzaakt door de gaswinning uit de bodem, waardoor de aardbodem zakt. Op 24 oktober 2003 was er in de omgeving van Loppersum een lichte aardbeving met een kracht van 3.0. Het verslag van het KNMI over deze aardbeving vind je hier. In diezelfde omgeving vond ook op 22 september 2003 een (lichtere) aardbeving plaats, kracht 2.3.
Hoeveel aardbevingen vinden er plaats?
Onderstaand plaatje geeft weer waar er aardbevingen zijn geweest tussen bijv. 1978 en 1987.
http://alicia.vld-ix.net/alicey/Aardbevingen.gif
Het gemiddeld aantal bevingen per jaar met de bijbehorende magnitude (kracht) zijn:
-3000 met magnitude 5.0-5.9 -100 met magnitude 6.0-6.9 -20 met magnitude 7.0-7.9 -2 met magnitude 8.0 of meer
GEE = Global Earthquake Explorer = Programma voor je desktop om eens te zien wat er gebeurd met een aardbeving
developer page
Download GEE
Screenshots
Naslagwerken / Informatie / Nuttige Links / Sites
Nederlandse Aardbevingsite
US Geological Survey Website
WikiPedia
Natuurrampen pagina
