OP/LaTeX
Uit FOK!wiki
Op deze pagina staat de code voor de OP van de officiële LaTeX vragen- en antwoordtopic.
[cimg]http://i35.tinypic.com/2crqbg7.png[/cimg]
[i]Welkom in de officiële LaTeX-topic op Fok! Als je bezig bent een mooi document te zetten in LaTeX, maar je komt er niet uit, dan is dit de plek om je vraag te stellen. Je wordt echter het snelst en best geholpen als je een [url=http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=minxampl]minimum example[/url] weet te maken. Probeer zoveel mogelijk packages die niets met het probleem te maken hebben uit je pre-amble te verwijderen, en probeer een zo klein mogelijk document over te houden door onnodige zaken eruit te halen. Vaak helpt dit sowieso al om te zien wat het probleem veroorzaakt (twee packages die niet met elkaar overweg kunnen) en daarbij geeft het duidelijkheid aan degenen die je vraag willen beantwoorden.[/i]
[i]Als je gewoon wilt weten wat LaTeX nu eigenlijk is, of wat je nodig hebt om het te gebruiken, lees dan verder voor een overzicht van de benodigde software en cursussen.
[/i]
[img]http://i38.tinypic.com/2qapw7b.png[/img]
[b]Wat is LaTeX?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg]LaTeX (uitspraak: l[u]a[/u]tech) is het meestgebruikte macropakket voor TeX. De macro's uit het pakket van LaTeX zorgen ervoor dat je op een eenvoudigere manier dan met TeX alleen (plain TeX genoemd) teksten kunt opmaken. LaTeX wordt meestal gebruikt om wetenschappelijke teksten en artikelen op te maken, maar dat is zeker niet de enige toepassing.
LaTeX is zoals blijkt het uit bovenstaande géén [url=http://nl.wikipedia.org/wiki/WYSIWYG]WYSIWYG[/url]-methode. Daarom wordt LaTeX vaak ook wel vergeleken met HTML, de code die je maakt beschrijft namelijk de opmaak van het document, pas nadat het gerenderd wordt zie je het eindresultaat � vaak als PDF.
[b]Wat is TeX?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg]TeX is een opmaaktaal voor teksten en formules die als programmeertaal met uitbreidingsmogelijkheden te gebruiken is. Met TeX is het mogelijk om een ingewikkelde lay-out op een relatief eenvoudige manier te beschrijven. De eerste versie van TeX is verschenen in 1978, tegenwoordig is het in principe uitontwikkeld en worden er alleen nog fouten verholpen. De auteur, Donald Knuth, looft $327,68 uit voor elke bug die iemand vindt. Afgeleide projecten worden onder een andere naam voortgezet, zoals [url=http://www.tug.org/applications/pdftex/]pdfTeX[/url] of [url=http://scripts.sil.org/cms/scripts/page.php?site_id=nrsi&id=xetex]XeTeX[/url]
[b]Wat is nou precies het voordeel van LaTeX?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg]LaTeX is gemaakt zodat de auteur zich tijdens het schrijven in feite zo min mogelijk moet bekommeren om de vorm. LaTeX automatiseert dan ook een heleboel, bijvoorbeeld kruisverwijzingen, koppen (het zorgt er bijvoorbeeld voor dat koppen nooit als laatste regel op een blad staan), positionering van afbeeldingen en woordafbreking. Ook kan men middels stijl-bestanden relatief gemakkelijk een andere lay-out (bijvoorbeeld de huisstijl van de organisatie die het gaat publiceren) aan een document geven. Daarnaast is het grote voordeel t.o.v. bijvoorbeeld Microsoft Word dat het goed kan omgaan met zeer grote bestanden. In LaTeX kun je vrij simpel een bestand aanpassen dat honderden pagina's bevat.
Voor andere, gespecialiseerde toepassingen, zijn ook extra pakketten verschenen, zoals het parallel zetten van teksten, het zetten van talen die van rechts naar links geschreven worden, het opmaken van kritische edities met meerdere voetnoten. Een zeer bekend voorbeeld is BibTeX dat automatisch uit een database de artikelen kan selecteren waarnaar verwezen wordt in een document, en deze volgens de gewenste criteria kan opmaken en sorteren.
[b]Welke alternatieve macropakketten zijn er voor TeX?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg]Een alternatief macropakket is [url=http://wiki.contextgarden.net/Main_Page]ConTeXt[/url], ontworpen door de Nederlander Hans Hagen. Dit pakket probeert omvangrijker te zijn, en standaard meer opties te bieden dan LaTeX, zodat je minder extra packages nodig hebt. Er zijn echter ook minder packages in omloop die voor ConTeXt geschreven zijn.
[img]http://i38.tinypic.com/sq72mc.png[/img]
[b]Het lijkt me wel iets, wat heb ik allemaal nodig?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg] Je moet een [i]editor[/i] hebben om je LaTeX-code in te kunnen schrijven, je hebt een [i]TeX-engine[/i] nodig die deze code compileert, en als laatste heb je nog een [i]viewer[/i] nodig die het eindproduct kan bekijken, en eventueel afdrukken. En als je er net mee begint heb je ook een beetje doorzettingsvermogen nodig. Voor de rest maakt het niet veel uit welk besturingssysteem je draait, want voor nagenoeg elke versie van Windows, elke BSD- of Linuxdistributie en Mac OS X is wel een pakket te vinden, maar zelfs als je nog BeOS of OS/2 draait is er wel een versie te vinden.
[b]Welke editors zijn er zoal?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg] In principe voldoet elk programma waarin je gewone tekstbestanden kunt bewerken en kunt opslaan, zoals Notepad voor Windows, of TextEdit voor OS X. Er zijn echter speciale editors voor TeX, die sneltoetsen bieden om makkelijk speciale symbolen of omgevingen in te voeren, en die automatisch je TeX-engine kunnen aanroepen. Je hebt voor elk platform editors, sommige gratis en sommige alleen tegen een flink bedrag. Hier volgt een overzichtje van editors die een (beetje) extra functionaliteit hebben voor LaTeX:
[i]Crossplatform[/i]
[*] [url=http://www.gnu.org/software/auctex/]AUCTeX[/url] voor XEmacs en GNU Emacs. Dit is een pakket dat onder Emacs het editen van (La)TeX- (maar ook ConTeXt-) documenten vereenvoudigt. Het ondersteunt verder latex-preview, waardoor je bepaalde delen van je document (zoals formules) in een voorgerenderde vorm kunt bekijken terwijl je nog aan het bewerken bent. Omdat het met Emacs werkt krijg je verder ook de functionaliteit die je sowieso bij Emacs hebt. Emacs draait onder DOS, Windows, Linux, Solaris, de BSD�s, OS X, etc.
[*] [url=http://www.texmacs.org/]GNU TeXmacs[/url]. Een WYSIWYG editor voor TeX � niet LaTeX. De editor heeft ook een interface met algebra-programma�s (b.v. GNU Octave). Het is een heel eigen type editor, en niet goed vergelijkbaar met anderen.
[*] [url=http://www.lyx.org/]LyX[/url]. Deze editor probeert je LaTeX te laten typen volgens het [url=http://en.wikipedia.org/wiki/WYSIWYM]WYSIWYM[/url] paradigma. Dit geeft een soort combinatie tussen het typen van source, en het direct zien van een gerenderd resultaat. Je ziet in LyX iets wat het eindresultaat benaderd, dus b.v. voorgerenderde formules en geen \sum_{k=1}^{\infty}, maar je kunt het wel op die manier intypen. LyX is gratis en open source, het is beschikbaar voor Windows 2000/XP/Vista, Linux en Unixen en Mac OS X.
[*] [url=http://www.xm1math.net/texmaker/]TeXmaker[/url]. Biedt syntax-highlighting, symbolenoverzicht, een structuuroverzicht en shortcuts om veelgebruikte omgevingen in te voeren. Het vereist wat meer handmatige configuratie onder Windows dan b.v. TeXnicCenter. Maakt gebruik van Qt dus het draait op Windows, Linux en OS X.
[*] [url=http://vim-latex.sourceforge.net/]Vim-LaTeX[/url]: een pakket voor vim dat het bewerken van LaTeX-documenten probeert te vergemakkelijken, door bijvoorbeeld te integreren met de folding van Vim en het compilen vanuit vim. Standaard heeft Vim overigens ook al redelijke ondersteuning voor LaTeX, en b.v. spellingscontrole die weet wat TeX-commando�s zijn en deze niet controleert. Vim is beschikbaar voor Amiga, MS-DOS, Windows, Unix (incl. Linux), Mac (classic en OS X), maar ook voor je PDA.
[i]Windows[/i] (Naast de bovengenoemde cross-platform editors.)
[*] [url=http://www.toolscenter.org/]TeXnicCenter[/url] Gratis en Open Source. Richt zich vooral op beginners, door de meestgebruikte constructies in menu�s te verstoppen. Biedt een overzicht van de structuur van het document dat je bewerkt en heeft spellingscontrole. Het is bedoeld als een geïntegreerd pakket dat verder weinig configuratie behoeft om te werken.
[*] [url=http://www.latexeditor.org/index.html]LEd[/url] (LaTeXEditor). Gratis, maar niet open source. Heeft een DVI-viewer, spellingscontrole, mogelijkheden symbolen in te voegen en werkt op Windows 95 t/m Vista. Werkt samen met MikTeX en TeX Live.
[*] [url=http://www.meshwalk.com/latexeditor/]MeWa[/url]. Gratis, open source, en een afgeleide van TexnicCenter. Heeft ook uitgebreide spellingscontrole, de GUI is geïnspireerd op TeXnicCenter.
[*] [url=http://www.mackichan.com/]Scientific WorkPlace[/url]. Een grafische editor, waarbij je de sourcecode van je document niet te zien krijgt als je daar niet expliciet om vraagt. Het probeert mensen moeiteloos LaTeX te laten bewerken zonder dat ze het echt hoeven leren. Wordt op universiteiten nog wel eens aangetroffen, maar kost anders voor commercieel gebruik $845.
[*] [url=http://www.winedt.com/]WinEdt[/url], een editor met name voor (La)TeX. Deze is shareware, en biedt o.a. een overzicht van je document, en shortcuts om snel symbolen en omgevingen in te voeren.
[i]Mac OS X[/i] (Naast de bovengenoemde cross-platform editors.)
[*] [url=http://macromates.com/]TextMate[/url]. Deze editor richt zich niet speciaal op LaTeX, maar heeft wel hulpmiddelen. De editor is gratis te proberen voor 30 dagen, en kost daarna bijna �50,�.
[*] [url=http://darkwing.uoregon.edu/~koch/texshop/texshop.html]TexShop[/url]. Vrij basale, gratis en open source editor voor OS X. Maakt het mogelijk om snel een document te compilen en te previewen, en biedt syntax highlighting. Het heeft een interface die goed integreert met OS X.
[*] [url=http://itexmac.sourceforge.net/iTeXMac2.html]iTeXMac[/url] een veel uitgebreidere TeX-editor voor OS X, alhoewel de ontwikkeling gestopt lijkt te zijn.
[i]Linux[/i]
Onder Linux is het het gemakkelijkst om te zien welke editors je distributie meelevert. Als je die installeert, krijg je er waarschijnlijk ook een TeX-installatie bij. Van de cross-platform editors zul je de meesten ook wel in je Linux-distributie vinden.
[*] [url=http://amyedit.sourceforge.net/]AmyEdit[/url] Een opensource editor voor GTK, al een tijdje niet meer bijgewerkt. Het doel is lichtgewicht te zijn, en de editor heeft daarom vooral basisfeatures, zoals spellingscontrole en syntaxhighlighting.
[*] [url=http://kile.sourceforge.net/]Kile[/url] (gratis - Linux/KDE) Met wat moeite is deze editor ook wel onder Windows en Mac aan de praat te krijgen, maar hij is toch met name voor Linux geschreven. Het is een met TeXmaker vergelijkbare editor, en hij kent spellingscontrole, syntaxhighlighting, templates, documentoverzicht, etc.
[*] [url=http://winefish.berlios.de/]Winefish[/url]. Een gratis editor voor Linux/KDE, voor gevorderde gebruikers.
[b]Hoe kom ik aan een TeX-distributie?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg] Je bent het makkelijkst af door een hele TeX-distributie te downloaden. Dit omvat verschillende TeX-engines (b.v. pdfTeX om direct PDF-bestanden te maken), en ook een hele sloot aan extra packages en lettertypes: zaken die je misschien niet direct nodig hebt, maar allicht later van pas kunnen komen. Hier worden de relevante opties voor Linux, Windows en OS X genoemd, zoek je een distributie voor MS-DOS of Amiga of een Japanse distributie, kijk dan voor een vollediger overzicht onder [url=http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=TeXsystems]TeXsystems[/url] in de TeX FAQ. Een distributie omvat (meestal) geen editor (proTeXt en MacTeX zijn uitzonderingen), die zul je dus apart moeten downloaden.
[i]Windows[/i]
[*] [url=http://www.tex.ac.uk/tex-archive/systems/win32/bakoma/]BaKoMa TeX[/url] Een sharewaredistributie van TeX. Deze richt zich met name op Acrobat en levert Type 1 lettertypen mee (dit zijn schaalbare lettertypen voor PDF). Ook heeft deze distributie een eigen editor.
[*] [url=http://miktex.org/]MiKTeX[/url]. Dit is waarschijnlijk de meestgebruikte gratis Windows-distributie. Deze is niet zo groot qua omvang, omdat er standaard niet heel veel packages bijgeleverd worden, deze kun je echter via een interface downloaden als je ze nodig hebt. MikTeX draait niet op windowsversies ouder dan Windows 2000.
[*] [url=http://tug.org/protext/]proTeXt[/url]. Een eveneens gratis distributie gebaseerd op MiKTeX, maar inclusief de editor TexNicCenter en de GhostScript-viewer voor Windows. Verder omvat het sowieso meer, want de hele download is maar liefst 540MB. Het is echter bedoeld om zonder problemen direct aan de slag te kunnen.
[*] [url=http://www.tug.org/texlive/windows.html]TeXLive[/url]. Een zeer omvangrijke, gratis, TeX-distributie, die oorspronkelijk voor Unix-systemen is ontworpen, wat ondanks de Windows-installer, onder Windows nog wel te merken valt. Beginners zijn beter af met proTeXt of MikTeX.
[i]Unix en Linux[/i]
Ook hier is het het beste om te kijken wat je distributie aanbiedt. Let overigens op, als je distributie nog teTeX heeft, dan heb je waarschijnlijk een heel oude installatie, met moderne packages kun je dan problemen krijgen.
[*] [url=http://www.tug.org/texlive/]TeXLive[/url]. De de facto standaard TeX-installatie voor Linux en afgeleiden. Afhankelijk van je distributie kan het echter zijn dat je losse onderdelen kunt installeren. Je kunt ook een hele ISO downloaden, die loopt in de honderden MB�s. Voor OpenBSD zit texLive in de ports, voor NetBSD in de pkgsrc, voor Debian en Ubuntu is het gepackaged, in Gentoo kun je het [url=http://www.gentoo.org/proj/en/tex/texlive-migration-guide.xml]emergen[/url].
[i]Mac OS X[/i]
Je kunt via Fink of Darwinports een TeX-distributie installeren, maar je kunt ook, en dat is het gemakkelijkst, de [url=http://www.tug.org/mactex/]MacTeX[/url] distributie downloaden, die overigens wel vrij groot is. Deze omvat ook wat hulpprogramma�s, zoals een editor en een BibTeX manager.
[b]Wat heb ik nodig om gecompileerde documenten te bekijken?[/b]
[limg=28]http://i37.tinypic.com/2502vlg.png[/limg] Afhankelijk of je latex of pdflatex hebt gedraaid heb je een DVI-bestand of een PDF-bestand gegenereerd. (In beginsel kun je via tex4ht ook HTML-bestanden genereren, maar daar gaan we niet van uit). Het DVI-bestand wordt meestal geconverteerd naar PostScript of PDF, maar het kan ook direct bekeken worden. Sommige editors hebben standaard een DVI-viewer meegeleverd.
[*] [url=http://www.adobe.com/nl/products/reader/]Adobe reader[/url]
[*] ...
[b]:? Wat zijn de handigste packages :?[/b]
[*] ...
[b]:? Zijn er handleidingen over LaTeX :?[/b]
Ja zeker zijn die er. Hier zijn er een paar.
[*] [url=http://people.cs.uu.nl/piet/latexhnd.pdf]LaTeX handleiding door Piet van Oostrum[/url] (NL)
[*] [url=http://www.zeus.ugent.be/~gaspard/latex/latex-cursus.pdf]Een Introductie tot het Zetsysteem LaTeX door Gaspard Lequeux[/url] (NL)
[*] [url=http://users.fulladsl.be/spb10695/latex.html]LaTeX voor beginners door Wilfried Van Hirtum[/url] (NL)
[*] [url=http://www.ctan.org/tex-archive/info/beginlatex/beginlatex-3.6.pdf]Formatting information: a beginner's introduction to typesetting with LaTeX door Peter Flynn[/url] (EN)
[*] [url=http://www.ctan.org/tex-archive/info/lshort/english/lshort.pdf]The Not So Short Introduction to LaTeX 2e door Tobias Oetiker[/url] (EN) [sub]de bekendste LaTeX handleiding[/sub]
[b]:? Welke vragen zijn al vaker hier langs gekomen :?[/b]
[*] ...
[b]:? Heb je nog meer handige links :?[/b]
Ja zeker :+
[*] [url=http://www.ntg.nl/]De Nederlandstalige TeX gebruikersgroep[/url]
[*] [url=http://www.latex-project.org]LaTeX Homepage[/url]
[*] [url=http://ctan.org/]Officiele website met TeX software, templates en meer[/url] [sub][url=http://www.ctan.org/tex-archive/macros/latex/contrib/]lijst met packages op ctan.org[/url][/sub]
[*] [url=http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?introduction=yes]TeX FAQ[/url]
[*] [url=http://groups.google.com/group/comp.text.tex/topics]Google TeX Group[/url]
En de vorige edities:
[*] http://forum.fok.nl/topic/849507/1/50
[*] http://forum.fok.nl/topic/1133442/1/50
[b]:? Wat is BibTeX :?[/b]
Middels BibTeX kan men in een LaTeX-document referenties aanhalen, welke dan automatisch in een literatuurlijst aan het einde van het document verschijnen. Met verschillende bibliografie-stijlen kan men de lay-out van de referenties in de tekst en van de literatuurlijst zelf snel en consequent veranderen.
