X

Introductie

X, ook wel X11 of X Window System genoemd, is een minimale grafische user interface voor Unix en Linux systemen. Het voorziet het systeem van een basis framework voor het tekenen van/in vensters en interactie met de muis en toestenbord. Voor een volledige interface dient een apart programma, de window manager, te zorgen. Verder zijn er diverse grafische libraries beschikbaar voor X applicaties, bijvoorbeeld (van minimaal tot uitgebreid) Xlib, Xt, Motif en Qt.

Een van de paradigmas van X is het Client-Server model. In dit concept draait de X server de centrale rol en zorgt voor de grafische uitvoer op het scherm van de gebruiker. De gebruiker zit meestal achter de machine waar de server op draait. De clients, de X applicaties, kunnen op een totaal andere locatie draaien en hun uitvoer naar de server sturen. Bijvoorbeeld, ik kan een window manager (voor de server gewoon een client applicatie) draaien op een machine in Nederland en een grafisch pakket draaien op een machine in Frankrijk, terwijl de X server draait op mijn machine in Florida. Het is duidelijk dat dit niet voor iedere applicatie geschikt is, bijvoorbeeld het spel Doom-3 zal niet te spelen zijn in deze setup.

Oorspronkelijk leverden alle Unix workstation fabrikanten hun eigen commerciele versie van X gebaseerd op de referentie server van X.org, maar met de opkomst van Linux kwam ook de opkomst van de open source X server XFree86 welke inmiddels beschikbaar is voor een hele reeks van besturingssystemen. Andere populaire, maar commerciele, X servers zijn Metro-X en Accelerated X.

Een van de frustraties van beginnende Linux gebruikers met X is de configuratie en de matige ondersteuning van hardware fabrikanten voor grafische kaarten. Vooral nieuwe kaarten worden vaak slecht ondersteund en het duurt een tijdje voor X goed overweg kan met een dergelijke kaart.

WindowManager

Detailed information: xwinman.org.

Hieronder een lijst die vakkundig ge-copy-paste is van bovenstaande URL.

Window Managers

• FVWM
• FVWM95
• TWM/VTWM
• MWM
• CTWM
• OLWM/OLVWM
• wm2/wmx
• AfterStep
• AmiWM
• Enlightenment
• WindowMaker
• SCWM
• IceWM
• Sawfish
• Blackbox
• Fluxbox
• Metacity

Desktops

• GNOME
• KDE
• CDE
• XFce

Configuratie

Een grappig voorbeeld van hoe je je desktop kan configureren.